Dinsdag 9 mei heb ik een paar uur naar een kruispunt staan kijken. Samen met de Fietsersbond en D66 Utrecht heb ik fietsers geteld op de kruising tussen de Kanaalweg en de Van Zijstweg / Tellegenlaan in Utrecht. Er komt hier een busbaan met twee rijstroken bij en verkeerslichten. Fietsersbond en D66 Utrecht zien fietsers niet graag extra wachten en pleiten daarom voor een fietstunnel voor de Kanaalweg. Peter van Bekkum (Fietsersbond):
“We willen een vlotte en veilige oversteek voor fietsers op de Kanaalweg met de toekomstige busbaan op de Tellegenlaan. Maar op een doorfietsroute horen geen stoplichten! Daarom willen we een fietstunnel onder de Tellegenlaan.”
Een onderdoorgang is comfortabeler, veel veiliger en zorgt ook nog eens voor een betere doorstroming op de rijbanen. Dat bussen op tijd rijden, is immers ook belangrijk. Ja, het kost geld. Maar het is wel de beste oplossing. En misschien wel de enige goede.
Om dit nog eens extra te benadrukken, zijn we op dinsdag 9 mei tussen 07.00 en 09.00 uur fietsers gaan tellen op de kruising. Met deze actie willen we aantonen hoeveel fietsers er gebruik maken van de Kanaalweg. En dat bleken er meer te zijn dan verwacht. Om precies te zijn 2551 fietsers in twee uur, waarvan 1676 tussen 08.00 en 09.00 uur. Om 08.00 heb ik – heel vlug tussen het tellen door – mijn cameraatje op de Mandelabrug gezet om 20 minuten lang de boeiende “verkeersflow” te filmen. Natuurlijk geïnspireerd door de video’s van Bicycle Dutch, die daar de beste in is.
Heel Utrecht door zonder stoppen
De Kanaalweg is nu een prachtige doorfietsroute. Ik neem hem soms helemaal vanaf Zuilen naar Kanaleneiland. De route is nu nog vrij van verkeerslichten en heeft eigenlijk maar één vervelende kruising: die met de Van Zijstweg. Ik was hier nog nooit geweest in de ochtendspits en het valt me niet mee. Het is druk en chaotisch. De opstelruimte voor fietsers is heel beperkt en de stroom auto’s en bussen lijkt zonder eind. Bussen en voor 08.00 uur ook zware vrachtwagens, rijden met 50 km/h pal langs wachtende fietsers. Als je op het smalle middeneiland staat en er passeren aan beide kanten bussen en/of vrachtwagens… Het zijn bijna-aanrijdingen eigenlijk.
Het artikel gaat door onder de video.
Zouden verkeerslichten dit beter maken?
Mijn eerste gedachte is dat verkeerslichten hier geen goed idee zijn. Vier rijstroken oversteken is sowieso lastig en verkeerslichten maken een kruising niet ineens veilig. Misschien zou de situatie met verkeerslichten veiliger zijn dan nu. Maar je zou er ook langer moeten wachten dan nu het geval is. En wat Peter van Bekkum (Fietsersbond) zegt is ook waar:
“De Kanaalweg is een regionale doorfietsroute. Dit stoplicht zou het enige stoplicht zijn op de hele route tussen Houten en Amsterdam!”
Verkeerslichten zouden al het verkeer vertragen. De flow van fietsers op dit moment ziet er weliswaar chaotisch uit, maar het is wel zeer efficient. Marco te Brömmelstroet – @fietsprofessor op Twitter – kan daar trouwens boeiend over schrijven en twitteren. Ik heb een deel van mijn video 4x versneld, wat deze flow mooi zichtbaar maakt.
Is deze kruising ‘8 80 Cities’ proof?
Maar niet iedereen houdt van deze boeiende “flow”. Voor kinderen en ouderen is dit een lastig te nemen vesting. Dat geldt net zo voor de drukke fietsroute tussen Vredenburg en Wilhelminapark, zeker in de ochtendspits. Niet elke ouder durft daar met een kind te fietsen rond 08.15 uur. De vraag is of we steden moeten inrichten voor de fitte dertiger, waarvan er veel passeren vanochtend, of juist voor mensen van 8 en 80 jaar oud?
Oké, dit waren niet mijn eerste gedachten. Die gingen over de onvoorstelbare hoeveelheid OV-fietsen die langs me heen stoven. Meerdere per minuut, soms in pelotonnetjes, zeker anderhalf uur lang. Als ik kon, had ik ze apart geteld om te zien of er meer OV-fietsen dan snorscooters langskwamen. Iemand vermoedde dat dit allemaal medewerkers van Rijkswaterstaat zijn, waarvan er – het is een publiek geheim – opvallend veel met de fiets naar het werk gaan. Misschien moeten we iets met een deelfietssysteem? Maar daar gaat het nu niet om. Ook niet over de vele auto’s die net om de hoek op de Kanaalweg blijken te parkeren (mag dat?), op spuugafstand van de 6500 betaalde (en vaak lege) parkeerplaatsen van de Jaarbeurs. In de video zie je dat deze afslaande automobilisten fietsers voorrang moeten geven en voor een welkome rem zorgen op de stroom auto’s en bussen.
Opstelruimte en diagonaal oversteken
Wat voor extra problemen zorgt, is de diagonale beweging die fietsers op de Kanaalweg in zuidelijke richting moeten maken. Aan de noordzijde fietsen ze gewoon rechts; na de oversteek ligt het dubbele fietspad aan de linkerkant van de weg. Fietsers stellen zich voor de kruising dus aan de linkerkant van de weg op (logisch). En daar staan ze een beetje in de weg. Automobilisten die daar willen afslaan, moeten om deze fietsers heen. De fietsers die vanaf de brug komen (rechterkant van de video) en linksaf slaan, rijden dan weer door de (ruime) binnenbocht. Deze chaos valt net buiten mijn videobeeld, maar het gaf zeker problemen. Ik zag een jongetje plots op zijn zij liggen, gevallen met zijn minifietsje. Dat soort kleine aanrijdingen zijn niet fijn voor kinderen en hun ouders (die ook met de auto naar school kunnen).
Met fietsers gebeurden er verder geen ongevallen, hoewel er veel bijna-aanrijdingen waren, plotse rem-acties en nu en dan een toeterende automobilist. Het gemotoriseerd verkeer kon de nul op het scorebord niet vasthouden. Een bestuurder van een wit bestelbusje, het was nog vroeg, reed pal over een verkeersbord heen. De bestuurder zei dat hij goed naar rechts had gekeken en dus het verkeersbord links voor hem niet kon zien. Het bord doemde zomaar op voor zijn bumper. Hij kon er overigens moeiteloos overheen rijden, want het verkeersbord had dit blijkbaar eerder doorstaan (en zijn bestelbusje ook). Het stond los in de grond. Grappig als dit is, het had natuurlijk ook een fietser kunnen zijn…
Koester de doorfietsroute met een fietstunnel
Het huidige College gaat helemaal voor de fietser en dat is uitstekend. Er fietsen inmiddels zoveel Utrechters, dat we moeten gaan nadenken over hoe we fietsen veilig en comfortabel kunnen houden. Als we willen dat Utrechters de auto laten staan voor de fiets, en blijven fietsen, dan moeten we doorfietsroutes als de Kanaalweg koesteren. En daar hoort in dit geval een fietstunnel bij. Want de huidige kruising voldoet niet meer, ook niet met verkeerslichten, en verdient de beste oplossing.
—
De Fietsersbond meldt dat de provincie onze telgegevens cijfers gaat gebruiken voor hun fietsverkeersmodel. Herbert Tiemens (Provincie Utrecht) liet al op Twitter weten dat hun verkeersmodel qua fietsaantallen aan de lage kant zit op deze locatie.
Lees het AD artikel over deze fietsactie
Persbericht Fietsersbond Utrecht (bron van de quotes).
Alle info van de gemeente over de Busbaan Dichterswijk, waar deze locatie deel van uitmaakt.
Olivier Beens 