De Commissie m.e.r. (milieueffectrapportage) heeft op donderdag 23 juli haar toetsingsadvies gepubliceerd over de plannen voor verbreding van de A27 / A12 Ring Utrecht. Omdat het Tracébesluit voor verbreding vorig jaar door de Raad van State is vernietigd, heeft het ministerie gewerkt aan een actualisatie van de Milieueffectrapportage. Uit het advies blijkt dat het ministerie haar huiswerk niet heeft gedaan. Het oordeel is behoorlijk vernietigend.
Nota bene de verwachte effecten van stikstofdepositie op Natura2000-gebieden – zo ongeveer de reden dat het eerdere besluit is vernietigd – zijn nog helemaal niet in beeld gebracht. Ook qua verkeerscijfers is de onderbouwing niet goed, de effecten op natuur zijn niet (correct) berekend en alternatieven zijn ten onrechte niet meegenomen in de zoektocht naar betere bouwmethoden.
De commissie ziet dus een hele reeks tekortkomingen aan de geactualiseerde milieueffectrapportage. Al deze punten zijn zeer fundamenteel en stellen de vraag of je deze verbreding überhaupt moet willen ter discussie. Let wel, de problemen rondom het kostenplaatje van zo’n risicovolle bouwmethode, de effecten voor omwonenden, voor trein- en wegverkeer, dat komt allemaal niet of nauwelijks aan bod in het toetsingsadvies.
Zondag 21 mei 2017 vierden we het jaarlijkse natuurfeest Fête de la Nature op Het Vogelnest, zondag 21 mei 2017.
Het was een prachtige dag op de natuurspeelplek op landgoed Rhijnauwen. Kinderen klommen in hoge bomen, maakten vuur zonder lucifers (met hulp van papa en mama), zetten nestjes voor insecten in elkaar, dwaalden op het grote natuurterrein en maakten toverdrankjes en toverstokjes bij de heks. Lekker in het gras liggen met een poffertje was ook heerlijk.
De populairste attractie waren de twee oude, hoge bomen die kinderen konden beklimmen. Vol trots keken papa’s en mama’s omhoog naar hun klauterende kinderen. Voor ouders met kids die zichzelf konden vermaken, waren er de excursies met wandelcoaches en de verhalen van de Vrienden van Amelisweerd over het landgoed en de A27. En er was nog veel meer te doen… Fête de la Nature was een mooi feest, een gelegenheid om te ontspannen en de natuur van Amelisweerd en Rhijnauwen te vieren.
Zondagmiddag 8 januari 2017 hebben Utrechters linten gespannen in het Markiezenbos van Amelisweerd, om de enorme impact van de verbreding van de A27 te laten zien. De linten hangen op vijfentwintig meter aan beiden kanten van de A27, de ruimte waarbinnen bomen gekapt of aangetast worden. Mogelijk sneuvelen er (op termijn) ook bomen buiten deze zone.
Grote impact op het bos
John Buitink (Kerngroep Ring Utrecht) en Bea Groen (Vrienden van Amelisweerd) gaven belangstellenden een rondleiding door het Markiezenbos om een en ander uit te leggen. Zij lieten de oude bomen in dit bosgedeelte zien, lichtten de effecten toe op bijvoorbeeld de grondwaterstand en gingen in op het zgn. ‘dak op de bak’. Dit is een betonnen plaat van 249 meter lang, die over de verbrede A27 komt te liggen.
De plaat, die een paar meter hoger komt te liggen dan het bos, zal geen bomen kunnen dragen, en is dus op geen enkele manier een compensatie voor boomkap. Ook moet er nog een helling worden ontworpen om het hoogteverschil te kunnen overbruggen.
In zijn inleiding gaf John Buitink aan dat verbreding tégen een rechterlijke uitspraak uit de jaren 80 indruist. Daarin is namelijk vastgelegd dat de A27 niet breder mag zijn dan de huidige betonnen bak. In de video zie je een impressie van de middag en de rondleiding, die begon met een kranslegging in het Markiezenbos: Voor meer dan 700 bomen, laat ze niet vallen!
—
Geschreven en gefilmd voor de Vrienden van Amelisweerd, gepubliceerd (artikel + video) op 10 januari 2017, o.a. overgenomen door Milieucentrum Utrecht.
— Drie weken na deze actie werd bekend dat Bea Groen onverwacht is overleden. Zij was bedenker en organisator van deze actie en vaste strijder voor het landgoed bij de Vrienden van Amelisweerd. Ze volgde de ontwikkelingen op Amelisweerd en Rhijnauwen en schreef daar regelmatig over op de website en Facebookpagina van de Vrienden. Ze heeft door de jaren heen diverse rondleidingen verzorgd en lezingen gegeven over de cultuur en natuur van Amelisweerd en Rhijnauwen. Ze zorgde voor verdieping van de historie en gaf tijdens excursies de landgoedbewoners een gezicht. Haar passie en doorzettingsvermogen waren altijd onmiskenbaar.
Vanuit Bea’s expertise over ecologie en geschiedenis van de Utrechtse landgoederen, schreef zij in eigen beheer het boek ‘Amelisweerd & Rhijnauwen | Wandelen en verkennen van heden en verleden’ (Bea Groen, 2015).
Daarmee wist zij de bijzondere natuur van de landgoederen en haar bewoners door de eeuwen heen op een mooie en unieke manier te verbinden. Zij heeft daarmee een zeer waardevolle bijdrage geleverd aan het behoud van de Utrechtse landgoederen. Bea was een bijzondere collega; ik zal haar inbreng missen.
Video’s, foto’s en tekst voor Fête de la Nature Amelisweerd 2016 op Het Vogelnest in Bunnik, zondag 22 mei 2016. Tekst, foto’s en het optreden van Anna Fernhout zijn eerder al (in iets andere vorm) gepubliceerd op de website van Fête de la Nature Amelisweerd.
Fête de la Nature 2016 op natuurspeelplek Het Vogelnest was prachtig. Het is de derde keer dat Fête de la Nature op de Utrechtse landgoederen plaatsvond, de tweede keer op Het Vogelnest. Centraal tijdens dit feest staat de band die we hebben met natuur om ons heen. Het Vogelnest, mooi gelegen bij Fort Rhijnauwen, lag er nat bij deze zondag. Veel kinderen kon dit niet deren, gelukkig. Binnen was het gezellig, maar de onvermoeibare boomklimmers zijn de hele middag doorgegaan, in de regen, tot in de top van de hoge klimbomen.
Fête de la Nature kon niet plaatsvinden zonder de inzet van organisatoren Marcel Clewits, Barbe Messing, Jos Kloppenborg, en vele vrijwilligers.
Ode aan een oud landgoed
Een natuurspeelplaats voor jonge kinderen, zo dichtbij de stad, heeft veel waarde. Bunniks wethouder Rob Zakee vertelde hoe belangrijk het is om een plek als Het Vogelnest te hebben, voor kinderen van Utrecht en Bunnik. Singer-songwriter Anna Fernhout sloot daar prachtig op aan. Zij trakteerde ons op een mooi lied over landgoed Amelisweerd. Anna schreef het nummer door de ogen van het landgoed zelf, dat al zoveel heeft meegemaakt door de eeuwen heen. Hoe zou het landgoed naar ons kijken?
Heksen, vuur maken, nestkastjes en boomklimmen
Voor iedereen, jong en oud, waren er activiteiten in overvloed. Zoals elk jaar waren de twee klimbomen het meest populair. Veel kinderen klommen in de hoge eik én de hoge beuk. Liefhebbers van knutselen konden aan de slag met het maken van toverstokken en heksenbrouwsel, of nestkastjes voor kleine diertjes. Het vuur maken zonder lucifers bleek lastig, vooral in de regen, maar het lukte uiteindelijk wel. Bij Circus Diedom konden kinderen en ouders het circusvak proberen. Kids konden in het gras speuren naar voorjaarseitjes, of spelen op een van de vele speeltoestellen. En wie het allemaal te nat werd, kon binnen tekenen en met blokken spelen.
Leren van de natuur
Wie er liever op uit trok (vooral de ouders) kon mee op excursie met veldbioloog Peter Jan Keizer en landgoedbeheerder Hermen van de Wardt. Of wildplukken en proeven van allerlei kruiden met Aukje Bor-Stokroos. Weet jij hoe bramenblaadjes proeven, en wat je ermee kunt doen? Boudewien van Notten van Way of Nature nam ouders en kinderen mee onder het motto: Jouw eigen plek in de natuur vinden. Jezelf vinden kon ook – minder stress en meer genieten – samen met de wandelcoaches.
Bij de buren op het landgoed was ook van alles te doen. Er viel veel te leren op tuinderij de Amelis’hof en bij Museum Oud Amelisweerd. De boswachter van Fort Rhijnauwen gaf een rondleiding over het mysterieuze fort. En op Boerderij de Zonnewijzer hielpen kinderen de boerin met het verzorgen van alle dieren.
Hieronder kun je nog eens door de foto-impressie neuzen. Geniet van de natuur op onze landgoederen en tot ziens op Het Vogelnest!
Fête de la Nature 2017 op Het Vogelnest staat gepland op zondag 21 mei.
Deze maand lag het zogenaamde Ontwerp Tracébesluit (OTB) Ring Utrecht A27/A12 ter inzage. Bij Milieucentrum Utrecht stond een tastbare variant van dit OTB en de bijbehorende Milieueffectrapportage (MER). Vele meters leesvoer, taaie rapporten die zonder voorkennis niet te behappen zijn. Gelukkig ben ik al jaren met dit dossier bezig, namens de Kracht van Utrecht en Vrienden van Amelisweerd.
Ik heb de officiële zienswijze van Vereniging Milieudefensie geschreven. Omdat daarin nogal wat tijd is gaan zitten, is mijn eigen zienswijze nogal snel en uit de losse pols geschreven, in de uren voor de deadline, zonder verwijzingen. Lees voor referenties de uitgebreide Milieudefensie zienswijze. De tekst in dit artikel vanaf de volgende alinea is (grotendeels) mijn zienswijze. Daarnaast heb ik me aangesloten bij de zienswijze, die ‘MOBilisation for the Environment’ heeft ingediend namens de Kerngroep Ring Utrecht (waarin o.a. leden van de Kracht van Utrecht zitten, maar ook milieu- en burgerorganisaties). Zie daarvoor de Kracht van Utrecht website.
Verkeerseffecten na uitgave van minstens 1.1 miljard
De verwachte verkeerstoename, als direct effect van de verbreding van de A27 en A12, is uitermate groot. Opvallend in het MER deelrapport Verkeer is de conclusie hoeveel congestie er naar verwachting resteert in 2030, na uitvoering van de verbreding. Als Utrecht echt de draaischijf van Nederland zou zijn, dan zou je van een project dat minstens 1.1 miljard euro gaat kosten meer positieve verkeerseffecten verwachten.
Figuur: Verkeerseffecten na uitvoering van de verbredingsplannen. In het groen de wegvakken waar de congestie zal verminderen, in het grijs de wegvakken waar de congestie onveranderd blijft, in het rood de wegvakken waar de verbredingsplannen nieuwe files creëren. Merk op dat er in de bak bij Amelisweerd nieuwe files komen te staan (waar het nu goed doorstroomt). Overigens zouden de files vanaf afslag Bilthoven naar Utrecht Noord en die zuidelijk van knooppunt Lunetten (beide A27) ook onveranderd blijven (staan niet op de kaart). Bron: fig. 8.4 van MER deelrapport Verkeer.
Let wel, dit is allemaal op basis van zeer hoge groeiscenario’s. Zoals duidelijk uitgelegd in de zienswijzen van Milieudefensie en MOBilisation for the Environment ligt het probleem deels in die veel te hoge groeiscenario’s van verkeer en economie. Instituten als CE Delft, Centraal Planbureau en Planbureau voor de Leefomgeving hebben afdoende aangetoond dat dit uiterst hoge schattingen zijn, zonder veel realiteitsgehalte. Het heeft het Centraal Planbureau er zelfs toe gebracht om uitstel aan te bevelen. Worden de hoge groeicijfers niet gehaald, dan leidt uitvoering van het OTB tot een financieel fiasco (de winst van het plan bestaat immers alleen uit gewonnen reistijd, overigens een kwestie van minuten). Daar hebben we na het Fyra-dossier en alle noodzakelijke bezuinigingen door het Rijk geen behoefte aan. Bij lagere groeiscenario’s is een bredere Ring Utrecht niet nodig.
Olivier Beens 
